HAKKINDA

Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Hakları Bildirgesine göre, kişinin anadilinde ifade özgürlüğüne ve bilgiye erişim hakkı yerel halkların güçlendirilmesi için temel şartlardan biridir. Yerel dillerin canlılığını korumak, genellikle sözel formlarda bulunan geleneksel bilgilerin de muhafaza edilmesini sağlar. Aynı zamanda, yerel toplulukların kimliklerinin ve kültürlerinin korunmasına yardımcı olur.

Yerel halkların bu haklarını kullanmak için başvurdukları yollardan biri de dijital medya ve internet tabanlı araçlardır. İletişimi kolaylaştıran ve daha ekonomik olan bu araçlar sayesinde, topluluklar hem kendi dillerinde ürettikleri içeriklere diğerlerinin erişimini hem başkaları tarafından hazırlanan bilgi ve malumatlara ulaşabilirliklerini hem de diğer topluluklarla iletişimlerini geliştiriyorlar.

Bu atılımın ön saflarında, dijital içerik, sosyal medya kampanyaları, çevrimiçi eğitim materyalleri ve iletişim platformları oluşturmak için ‘kendin yap’ (do-it-yourself) yaklaşımını benimseyen dil dijital aktivistleri yer alıyor. Bu aktivistler, becerilerini, tecrübelerini ve bilgilerini kapsamlı bir şekilde paylaşmayı amaçlıyor.

UNESCO’nun 2019 Uluslararası Yerli Diller Yılı etkinliğinde hazırlanan Los Pinos Deklarasyonu [Chapoltepek], bu aktivistlerdeki potansiyelin farkında olunduğunu belirtiyor ve şu öneriyi sunuyor:

Yerel dillerin öğrenilmesi ve öğretilmesi için teknolojik pratiklerin desteklenmesinin yanı sıra dijital aktivist ağları da güçlendirilmeli.

Ancak bu yerel topluluklar, dillerini dijital medya aracılığıyla çevrimiçi olarak desteklemek istediklerinde hala bir takım engellerle karşılaşıyor. Bunlar, erişim zorluklarının yanı sıra teknik, teknolojik, dilbilimsel, sosyo-kültürel ve hatta yasal veya politik engelleri içeriyor.
İyi haber şu ki, dünyanın dört bir yanından dijital aktivistler, etkili stratejiler ve çözümler geliştirerek bu zorlukların çoğunu diğer toplulukların özgün şartlarına ve kimliklerine adapte edilebilir ve uyarlanabilir şekilde ele alıyor.

Global Voices’ın Rising Voices (RV) girişimi de bazı aktivistlerin çalışmalarını baz alarak, dijital aktivistler için, yerel dillerin- veya yetersiz kaynaklara sahip/azınlık dillerin- desteklenmesi ve canlandırılması maksadıyla internet ile sosyal medya araçlarının nasıl kullanılabileceğini göstermeyi amaçlayan bir ‘takım çantası’ oluşturmak üzere UNESCO ile ortaklık yapıyor. Yerel dillerin çevrimiçi olarak korunmasına, desteklenmesine ve tanıtılmasına büyük önem veren RV ve UNESCO, yerli halkların kendi dijital kampanyalarını ve projelerini hayata geçirebilmeleri için ihtiyaçları olan araçları, kaynakları ve kapasite geliştirme çalışmalarını destekliyor.

Oluşturulan ‘takım çantası’, adım adım açıklamalı bir kılavuz olmayacak; daha ziyade, Uluslararası Yerel Diller On Yılı 2022-2032 için hazırlıklar devam ederken, mevcut ve yeni dijital aktivist ağları ile diğer ortaklarla yakın işbirliği içinde tasarlanmış bir yol haritası olacak.

SÜREÇ

Takım çantası projesini geliştirme aşaması, biz ortak kuruluşlara, dijital dil aktivistlerinden oluşan küresel ağlarımızla birlikte üretmek ve onlardan birçok şey öğrenmek için benzersiz bir fırsat sağlıyor.

UNESCO liderliğindeki Uluslararası Yerli Diller Yılı 2019, bize küresel toplulukların dil ile ilgili çalışmaları hakkında geniş bir perspektif sunuyor ve şu anda, dijital aktivistler ve toplulukları tarafından üretilen strateji belgelerini ve önerileri inceliyoruz.
Yüz yüze etkinlikler, sosyal medya kampanyaları ve katılımcı eylem araştırmaları projeleri aracılığıyla bu topluluklarla yedi yıldır yakın ilişki içerisinde olan RV, dijital aktivistlerin paylaştığı bilgi, beceri ve deneyimlerden öğrenmeye devam edecek.
Bu toplulukların, mevcut ağların dışındaki topluluklar tarafından da deneyimlenen birçok yeni zorlukla karşılaştıklarının da farkındayız. Bu nedenle, olabildiğince farklı çeşitliliklerden kişileri bu sürece katılmaya davet ediyoruz ve süreci yerel dilleri geliştirmek ve desteklemek için bu topluluklarla çalışan gruplara ve kuruluşlara açmak istiyoruz.

KAYNAK YÖNETİMİ

Takım çantasından faydalanmak isteyenlerin dijital araçları nasıl kullanılabileceği ile ilgili nitelikli kılavuzlar, rehberler ve eğitimleri kapsayan bir derleme oluşturacağız. Eğer bize katkı sağlayacağını düşündüğünüz farklı kaynaklar varsa bu formu doldurarak bizlere iletebilirsiniz.

İLHAM VEREN HİKAYELER

Yerel, ulusal veya küresel düzeyde diller üzerinde etkisi olan yenilikçi bir dijital proje biliyor musunuz? Bizi bundan haberdar edebilirsiniz (form).

DANIŞMA GRUBU

Latin Amerika, Asya, Afrika, Avrasya ve Kuzey Amerika'daki ağlarımızdan dijital aktivistleri bu süreç boyunca kapsamlı bilgi ve geri bildirim sunmaya davet edeceğiz.

PARTNERLIKLER

Yerli grupların ve kolektiflerin birçoğunun yanı sıra, tanıdığımız için şanslı olduğumuz, benzer fikirlere sahip sivil toplum ve devlet kurumlarını bu istişare sürecine katılmaya davet ettik.